پيش گفتار
امروزه علم سيال شناسي و نيز مهندسي گل وسعت وگستردگي زيادي پيدا كرده است بطوريكه در حال حاضر اين رشته به صورت تخصصي و فني در مقاطع دكتري تحت عنوان مهندسي گل تدريس مي شود .
در طي عمليات حفاري چه در صنايع نفت و چه در صنعت معدنكاري مهمترين عوامل و فاكتورها در رسيدن به اهداف از پيش تعيين شده سيال حفاري مي باشد زيرا با توجه به خصوصيات فيزيكي و شيميايي كه هر يك از سيالات دارند به پيشرفت عمليات كمك شاياني مي كنند . به عنوان مثال از طريق گل مي توان به نوع سازند زمين شناسي كه در حال حفر شدن است پي برد و يا از بروز اتفاقات بسيار مخرب و خطرناك همچون فوران چاه جلوگيري كرد .
اولين چاه نفتي مربوط مي شود به ژوئن سال ۱۸۵۹ كه در كنار يك چشمه نفتي در پنسيلوانيا حفر شد و در ۲۷ اوت همان سال در عمق ۲۱ متري به نفت رسيد . اين چاه توسط شخصي به نام ادوين دريك حفر شد و او اولين كسي بود كه نفت را از چاهي كه با وسايل مكانيكي ساده حفر شده بود استخراج كرد . به نوعي مي توان گفت كه جرقه ايجاد صنعت گل از همان سالها زده شد و تا به حال پيشرفت و ترقي قابل توجهي نموده است .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پيش گفتار ۱
فصل اول : سيال حفاري
۱-۱ مقدمه ۴
۱-۲ هرزروي سيال حفاري ۵
۱-۳ انواع سيالات حفاري ۷
۱-۳-۱ گازها ۷
۱-۳-۱-۱ معايب سيالات گازي ۸
۱-۳-۱-۲ محاسن سيالات گازي ۹
۱-۳-۲ مايعات ۱۰
۱-۳-۲-۱ موارد استفاده از آب ۱۱
۱-۳-۳ ذرات كلوئيدي ۱۲
۱-۳-۴ گل حفاري ۱۲
۱-۳-۴ امولوسيون هيدروكربن هاي نفتي در آب ۱۲
۱-۳-۵ تركيبي از دو نوع سيال حفاري ۱۲
۱-۴ سيال حفاري پايه روغني ۱۳
۱-۵ سيال حفاري پايه آبي ۱۴
۱-۶ سيال حفاري پايه سنتزي ۱۵
فصل دوم : گل حفاري
۲-۱ انواع گل هاي حفاري ۱۶
۲-۱-۱ گل هاي روغني ۱۶
۲-۱-۲ گل هاي امولوسيوني پايه آبي ۱۷
۲-۱-۳ گل هاي امولوسيوني پايه نفتي ۱۸
۲-۱-۴ گل هاي رسي ۱۹
۲-۲ وظايف گل حفاري ۲۰
۲-۲-۱ تميز كردن چاه ۲۱
۲-۲-۲ خنك كاري ۲۴
۲-۲-۳ روان كردن ۲۵
۲-۲-۴ پر كردن منافذ ۲۶
۲-۲-۵ كنترل فشار ۲۷
۲-۲-۶ معلق نگه داشتن ۲۸
۲-۲-۷ ترخيص شن ۲۹
۲-۲-۸ تحمل وزن لوله هاي حفاري ۳۰
۲-۲-۹ دريافت اطلاعات ۳۱
۲-۲-۱۰ انتقال توان هيدروليك پمپ ها به مته ۳۲
۲-۳ بنتونيت ۳۳
۲-۴ تهيه گل بنتونيتي ۳۴
۲-۵ فوائد استفاده از گل حفاري در چاه هاي نفتي ۳۵
۲-۶ افزودن ملاس ۳۶
۲-۷ انواع رس ۳۸
۲-۸ تعيين ماهيت رس ۳۹
۲-۹ ذرات كلوئيدي ۴۰
فصل سوم : تينر
۳-۱ انواع تينر ۴۱
۳-۱-۱ تينرهاي معدني ۴۲
۳-۱-۲ تينرهاي آلي ۴۴
۳-۲ مهمترين تينرهاي ساخته شده ۴۶
فصل چهارم : حفاري بوسيله هوا
۴-۱ حفاري تحت تعادل ۴۸
۴-۲ روش هاي حفاري با هوا ۵۰
۴-۲-۱ روش تر ۵۰
۴-۲-۲ روش خشك ۵۱
فصل پنجم : سيال حفاري هزينه ها را تا ۱۰%
در هر فوت كاهش مي دهد
۵-۱ مقدمه ۵۲
۵-۲ زمينه ميدان ۵۴
۵-۳ انتخاب مته و هيدروليك ۵۵
۵-۴ مايع حفاري ۵۶
۵-۵ نتيجه استفاده از سيال حفاري ۵۹
۵-۶ بالا بردن rop ۶۲
۵-۷ خلاصه كارهاي انجام شده ۶۳
۵-۸ نتيجه ۶۵
فصل ششم : تصفيه گل حفاري
۶-۱ مقدمه ۶۶
۶-۲ سيستم هاي تصفيه گل حفاري ۶۸
۶-۲-۱ سيستم solid control ۶۹
۶-۲-۲ سيستم zero discharge ۷۱
۶-۳ بازيافت گل هاي حفاري ۷۲
۶-۴ كاهش حجم پسماند ۷۴
۶-۵ به حداقل رساندن حجم باطله به كمك نرم افزار ۷۵
۶-۶ به حداقل رساني حجم باطله توسط دستگاه هاي فرآوري ۷۷
۶-۷ كاربرد خشك كن ورتيكال بست ۷۸
۶-۸ تشريح سيستم ۷۹
۶-۹ سيستم اداره سيال ۸۲
۶- ۱۰ نتيجه گيري ۸۴
منابع ۸۹